Przed kilkoma dniami ukazał się ciekawy artykuł o konsekwencjach gospodarczych wytrzebienia bizonów amerykańskich. Zwierzęta te zamieszkiwały niegdyś w dużych liczbach (10-30 mln) rozległe równiny Ameryki Północnej między masywami Gór Skalistych i Appalachów. Były podstawą gospodarki licznych plemion Indiańskich
Wykorzystywano nie tylko ich mięso (w celach spożywczych), lecz także skóry (do produkcji ubrań), kości (do produkcji narzędzi) oraz żołądki (do produkcji toreb). Indianie polujący na bizony cieszyli się większym dobrobytem niż ci, którzy tego nie robili. Byli przeciętnie o 3 cm wyżsi (dzięki lepszemu i pewniejszemu odżywieniu) oraz odznaczali się lepszym zdrowiem i niższą śmiertelnością niemowląt.
Zmierzch bizonów amerykańskich nastąpił bardzo szybko. Jeszcze w 1870 r. ich zasięg występowania był bardzo rozległy a już 20 lat później były praktycznie wymarłe na wolności. Głównym tego powodem było wynalezienie nowych sposobów garbowania skór bizonów przez niemieckich i brytyjskich osadników. Popyt na ten surowiec bardzo szybko wzrósł. W efekcie polowania na bizony stały się nadmierne. Trzebienie bizonów było też celową polityką armii USA, która w ten sposób chciała spacyfikować rdzenną ludność Ameryki Północnej.
W konsekwencji pod koniec XIX w. w krótkim czasie wiele plemion indiańskich utraciło podstawę swojej gospodarki. Jedyną alternatywą było przestawienie się na uprawę roli lub hodowlę bydła. Emigracja do miast była w praktyce niemożliwa, gdyż aż do 1940 r. Indianie nie mogli swobodnie opuszczać rezerwatów. Rozwój innych branż uniemożliwiał zaś brak dostępu do kredytu. W praktyce oznaczało to znaczne obniżenie standardu życia. Wprawdzie brak jest danych statystycznych, żeby to dokładnie pokazać, ale wiadomo że już w 1900 r. plemiona Indian dawniej polujące na bizony zaczęły szybko tracić populację względem plemion o innym trybie życia. Utraciły tez przewagę wyższego wzrostu.
Co gorsza, kryzysu utraty bizonów nie były w stanie przezwyciężyć kolejne pokolenia Indian. Autorzy omawianego przez nas badania: D.Feir, R. Gillezau oraz M.Jones porównali losy ekonomiczne Indian wywodzących się z plemion polujących na bizony oraz z plemion o innym stylu życia. Okazało się, że w każdej kolejnej dekadzie aż do dnia dzisiejszego ci pierwsi rzadziej zdobywają wykształcenie, podejmują pracę zarobkową a nawet, gdy to robią, to osiągają niższy o 18% dochód per capita.
Główną lekcją, jaką wyciągnęliśmy z tego artykułu jest to, że losy społeczeństw (przynajmniej niektórych) silnie zależą od ekosystemów w jakich żyją. Tę delikatną relację łatwo niestety zaburzyć, przez klęskę żywiołową, podbój przez innych ludzi lub własną krótkowzroczność. Innymi słowy, nie wszystkie społeczeństwa są w stanie wejść na ścieżkę zrównoważonego rozwoju a te, którym się to udaje, nie zawsze są stanie się na niej utrzymać.
Zasięg geograficzny bizona amerykańskiego
Dochód per capita dwóch grup Indian
Zespół Analiz i Prognoz Rynkowych Banku Pekao
