Technologie klimatyczne, jako wschodząca klasa aktywów wykazują silny wzrost na świecie, ale region Europy Środkowo-Wschodniej (CEE), przyciągnął do siebie mniej niż 1,0% globalnych inwestycji. I chociaż inwestycje te w CEE wzrosły 50-krotnie w ciągu ostatnich ośmiu lat, to jednak nadal istnieją luki w finansowaniu
Nowy raport PwC Net Zero Future50, we współpracy z Wolves Summit, przedstawia pierwsze tego typu spojrzenie na stan inwestycji w technologie klimatyczne w 27 państwach w regionie Europy Środkowo-Wschodniej i przedstawia wybrane 50 innowacyjnych start-upów działających w tym sektorze.
– W Europie Środkowo-Wschodniej cele zrównoważonego rozwoju stały się również celami bezpieczeństwa. Mamy jeszcze większą motywację do działania na rzecz realizacji celów wyznaczonych przez Europejski Zielony Ład: redukcji emisji CO2 o co najmniej 55% do 2030 r. i osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Zobowiązania zerowe netto oraz potrzeba niezależności i bezpieczeństwa energetycznego wychodzą poza zakres podejścia „business a usual”. Jednym z najbardziej ekscytujących sposobów na osiągnięcie postępu jest zwiększenie wpływu rozwiązań technologii klimatycznych i dopasowanie finansowania inwestorów do przedsiębiorców z branży klimatycznej – mówi Agnieszka Gajewska, lider ESG w PwC CEE.
Według danych zawartych w raporcie, inwestycje w technologie klimatyczne w Europie Środkowo-Wschodniej wzrosły z 10,6 mln dol. w 2013 r. do 398 mln dol. w 2020 r. i ponad 502 mln dol. tylko w pierwszej połowie 2021 r. Chociaż w Europie Śr.-Wsch. od 2013 r. do I poł. 2021 r. w technologie klimatyczne zainwestowano ponad 1,76 mld dol., to inwestycje są silnie skoncentrowane w określonych obszarach, dlatego wciąż istnieją dalsze możliwości wzrostu i dywersyfikacji w regionie.
Technologie klimatyczne definiuje się jako technologie wyraźnie ukierunkowane na redukcję emisji gazów cieplarnianych (GHG) lub przeciwdziałanie skutkom globalnego ocieplenia.
Krajobraz inwestycji w technologie klimatyczne w Europie Śr.-Wsch.
Badanie wykazało, że inwestycje w technologie klimatyczne wykazują stały wzrost, a od 2013 r. do pierwszej połowy 2021 r. zainwestowano ponad 1,76 mld dol. Wzrost ten jest napędzany głównie mega-transakcjami (o wartości ponad 100 mln dol.) w sektorach takich jak mobilność i transport oraz przemysł, produkcja i zarządzanie zasobami.
Region Europy Środkowo-Wschodniej odpowiada jedynie za ok. 3,73% globalnej emisji gazów cieplarnianych. Jednocześnie udział regionu w globalnych inwestycjach w technologie klimatyczne wynosi zaledwie 0,79%. Biorąc pod uwagę, że wiele krajów w Europie Środkowo-Wschodniej wykazuje pozytywny wzrost gospodarczy, kluczowe znaczenie ma zapewnienie większego finansowania rozwoju technologii dekarbonizacji w regionie.
Inwestycje w technologie klimatyczne w Europie Środkowo-Wschodniej są silnie skoncentrowane w sektorze mobilności i transportu (59,8%) oraz w start-upach z Estonii i Litwy (74,8%). Z kolei Tallinn (Estonia), Wilno (Litwa) i Sveta Nedelja (Chorwacja) to trzy najbardziej aktywne ośrodki inwestycyjne w zakresie technologii klimatycznych.
Jednocześnie w okresie od 2013 r. do pierwszej połowy 2021 r. start-upy w Europie Środkowo-Wschodniej z sektora żywności, rolnictwa i użytkowania gruntów przyciągnęły zaledwie 2,26% całości finansowania, a te z sektora energetycznego zaledwie 1,29%.
Chociaż polska gospodarka jest największa w regionie i służy jako strategiczne centrum dla niektórych branż, start-upy w Polsce pozyskały tylko 4,65% całkowitego finansowania technologii klimatycznych w Europie Środkowo-Wschodniej.
Start-upy CEE Net Zero Future50
Poza danymi dotyczącymi inwestycji VC, raport przedstawia również 50 start-upów z branży technologii klimatycznych z siedzibą w Europie Środkowo-Wschodniej. Wykorzystując społeczność Wolves Summit składającą się z 8000+ start-upów i 3700+ inwestorów w całej Europie, PwC i Wolves Summit zidentyfikowali ponad 170+ start-upów i zaprosili je do wnioskowania o włączenie do raportu.
Specjaliści PwC ESG w Warszawie ocenili wnioskodawców pod kątem szeregu wskaźników w 3 kategoriach (stadium dojrzałości, skalowalność, wpływ na klimat) i wybrali 50 start-upów z branży technologii klimatycznych, które zostały uwzględnione w raporcie.
W tej grupie reprezentowanych jest dwanaście państw, przy czym najliczniej reprezentowane są Polska (14) i Estonia (13). Najbardziej reprezentowane sektory, to: żywność, rolnictwo i użytkowanie gruntów (12), energia (10), środowisko zbudowane (9) oraz przemysł, produkcja i zarządzanie zasobami (9).
PwC wskazuje, że snalizując profil start-upów, widać wyraźnie, że większość z nich jest na wczesnym etapie swojego rozwoju. Tylko 20% start-upów pozyskało finansowanie z Serii A/B. Pozostałe 80% jest albo zainicjowanych, albo operuje z funduszy zalążkowych lub dotacji. 40% start-upów Future50 deklaruje, że ma ograniczoną wiedzę na temat potencjału redukcji emisji ich technologii.
– Start-upy powinny rozważyć wdrożenie metodologii oceny swojego wpływu na klimat na wczesnym etapie, żeby wzmocnić swoją wartość – inwestorzy coraz częściej oczekują takich informacji. Dlatego jeśli chcemy zapewnić sobie przyszłe finansowanie i wsparcie interesariuszy, nie powinniśmy pomijać tego obszaru – mówi José Miguel Salazar Hernández, ESG hub manager w PwC CEE.
Ekosystem technologii klimatycznych w Europie Środkowo-Wschodniej jest na wczesnym etapie tworzenia, zwłaszcza w porównaniu z bardziej rozwiniętymi centrami technologii klimatycznych. Odpowiednią klasą inwestorów dla całego ekosystemu technologii klimatycznych w Europie Środkowo-Wschodniej są inwestorzy zdecydowanie podejmować wysokie ryzyko na wczesnym etapie, poszukujący inwestycji wczesnych oraz w spółki typu pre-seed, seed, growth.
– Historycznie, założycielom start-upów w Europie Środkowo-Wschodniej brakowało sieci kontaktów, finansowania i powiązań, które przedsiębiorcy z Europy Zachodniej i USA mogliby łatwo wykorzystać. Jesteśmy świadkami coraz bardziej wyspecjalizowanych programów akceleracyjnych i funduszy przyspieszających dojrzewanie start-upów w dziedzinie technologii klimatycznych w tym regionie. Widać wyraźnie, że najlepsze dni dla Europy Środkowo-Wschodniej są dopiero przed nami – mówi Michael Chaffe, dyrektor generalny Wolves Summit.
Raportem objęto łącznie 27 państw Europy Środkowo-Wschodniej: Albania, Armenia, Azerbejdżan, Bośnia i Hercegowina , Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Gruzja, Węgry, Kazachstan, Kosowo, Kirgistan, Łotwa, Litwa, Macedonia Północna, Mongolia, Czarnogóra, Mołdawia, Polska, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Turkmenistan, Ukraina, Uzbekistan.
