USA kupuje szczepionkę od firmy Siga, Europa – od Bavarian Nordic. Świat po wprowadzeniu przez WHO globalnego stanu zagrożenia spowodowanego małpią ospą chce kontrolować epidemię tej choroby, która wyszła już z Afryki i trafiła do Europy. Analitycy medyczni mówią, że jest tylko kwestią czasu, kiedy zostanie rozpoznana w USA.
Po tym, jak Department of Health and Human Services (HHS) administracji USA podpisał z firmą Siga wart 113 mln dolarów kontrakt na dawki szczepionki Tpoxx przeciw ospie zaczął również działać Urząd ds. Gotowości i Reagowania na Sytuacje Nadzwyczajne w Zdrowiu (HERA) Komisji Europejskiej. Unia, oprócz zabezpieczenia mieszkańców Europy, postanowiła „pomagać na miejscu”. HERA ogłosiła, że zakupi 175 420 dawek szczepionki Jynneos przeciw małpiej ospie (mpox) od duńskiej firmy Bavarian Nordic i przekaże je afrykańskim centrom kontroli i zapobiegania chorobom.
Bavarian Nordic, jedna z nielicznych firm dysponujących szczepionkami przeciw małpiej ospie, stwierdziła w oświadczeniu, że jest gotowa wyprodukować jeszcze w tym roku do 3 mln dawek szczepionki Jynneos i przekazać je WHO. Stało się tak po zeszłotygodniowym oświadczeniu dyrektora generalnego WHO Tedrosa Adhanom Ghebreyesusa, który stwierdził, że wzrost liczby przypadków mpox w Demokratycznej Republice Konga i kilku innych krajach afrykańskich jest „bardzo niepokojący”, i że potrzebna jest „skoordynowana międzynarodowa odpowiedź”, by najpierw kontrolować a potem próbować wygaszać epidemię. Jak powiedział po rozmowie z zarządem Bavarian Nordic Tim Nguyen, szef jednostki WHO ds. gotowości, firma ma 500 tys. dawek w magazynie, które mogą być zakupione przez HERA lub poszczególne rządy.
„Kolejne 2,4 mln może zostać wyprodukowane do końca tego roku, jeśli kupujący będą gotowi złożyć żądanie zakupu” – stwierdził Nguyen, dodając, że kolejne 10 mln może zostać wyprodukowane w 2025 roku.
Według danych WHO, od stycznia 2022 do czerwca 2024 roku odnotowano ponad 99 tys. potwierdzonych laboratoryjnie przypadków mpox w 116 krajach, co doprowadziło do 208 zgonów. Przypadki odnotowano także w Europie, m.in. w Szwecji, jednak na szczęście przebieg choroby jest stosunkowo łagodny.
Obecna partia szczepionek ma być uzupełnieniem darowizny Bavarian Nordic w wysokości 40 tys. dawek dla HERA oraz 50 tys. dawek Tpoxx przekazanych przez Stany Zjednoczone Demokratycznej Republice Konga. Według danych afrykańskiego CDC, Jynneos kosztuje tam 100 dolarów za dawkę, cena Tpoxx też jest zbliżona. Amerykańskie darowizny, za które zapłaci HHS firmie Siga, też mają być większe i prawdopodobnie zostaną przekazane z tamtejszej rezerwy. Podobnie Bavarian Nordic zapłaci HERA.
Analitycy Jeffries stwierdzili pod koniec zeszłego tygodnia, że jeśli w 2025 roku zostanie zamówione „u producentów” 10 mln dawek szczepionki przeciw małpiej ospie, wówczas może to przynieść potencjalne przychody rzędu od 600 mln do 1 mld dolarów. Akcje duńskiej firmy już wzrosły o 17% od chwili ogłoszenia tej prognozy.
Analitycy Jefferies stwierdzili, że epidemia mpox w Afryce obejmuje „nowy, bardziej śmiercionośny szczep” oparty na wirusie Clade I, dodając, że uważa się, że Jynneos jest przeciw niemu skuteczny. Szczepionka ta chroni zarówno przed mpox, jak i przed ospą prawdziwą i jest podawana w formie dwóch dawek w odstępie 28 dni. Co ciekawe, jest to jedyna szczepionka zatwierdzona przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków FDA przeciw ospie małpiej, Tpoxx firmy Siga została zatwierdzona do leczenia ospy prawdziwej, ale była niezgodnie z zaleceniami stosowana przeciw ospie małpiej, jako że oba wirusy należą do rodziny ortopokswirusów. Są to jak do tej pory jedyne szczepionki dostępne na rynku. Moderna bada swojego kandydata mRNA w badaniu klinicznym faz I i II, podczas gdy BioNTech testuje również swój oparty na RNA multiwalentny składnik szczepionki w badaniu fazy I. Obie szczepionki na pewno nie pojawią się na rynku przed II połową 2025 roku.
Tymczasem według danych przekazanych przez lekarzy z Afryki transmisja szczepu Clade I może nastąpić poprzez „gryzonie dotykane przez młodsze dzieci i nastolatki”, konieczne więc, by spółka Bavarian uzyskała zatwierdzenie do stosowania w tych grupach wiekowych.
Ponieważ Tpoxx nie dostała jeszcze zatwierdzenia FDA do stosowania przeciw ospie małpiej, na początku sierpnia Biomedical Advanced Research and Development Authority (BARDA), urząd w HHS odpowiedzialny za zakupy i magazynowanie szczepionek i leków w razie zagrożeń zamówił szczepionki Jynneos o wartości 156,8 mln dolarów. Bavarian Nordic wyprodukowała 5,5 mln dawek szczepionki dla USA w latach 2022-2023. Popyt na szczepionkę w czasie afrykańskiej epidemii wywołanej wirusem Clade II był wtedy tak wielki, że amerykańscy regulatorzy rozważali wykorzystanie niektórych przeterminowanych dawek z zapasów.
W sierpniu 2023 r. BARDA zamówiła kolejne dawki szczepionki o wartości 120 mln dolarów, co skłoniło duńską firmę do podniesienia prognoz przychodowych z 889 mln dolarów do 1 mld dolarów. Bavarian wprowadziło też Jynneos na amerykański rynek komercyjny poczynając od lutego 2024 r.
