Wczoraj NBP opublikował wyniki kwartalnej ankiety kredytowej przeprowadzanej w październiku 2023 wśród przewodniczących komitetów kredytowych największych polskich banków. Co mówią odpowiedzi respondentów o sentymencie na rynku kredytów i jakie niesie to implikacje dla otoczenia makro?
Zaostrzona polityka kredytowa
W III kw. 2023 r. banki zaraportowały zaostrzenie warunków kredytowych dla wszystkich segmentów rynku. Najsilniej dotknięte ostrzejszymi kryteriami polityki kredytowej zostały kredyty dla gospodarstw domowych (w szczególności konsumpcyjne). To samo miało miejsce w przypadku segmentu MŚP, lecz w nieco mniejszej skali. Powodem takich ruchów była niepewna i pogarszająca się sytuacja makroekonomiczna oraz słabsza jakość portfela kredytów. Do końca roku banki planują utrzymanie kursu zaostrzania warunków dla gospodarstw domowych, a z kolei polityka kredytowa wobec MŚP pozostanie niemal niezmieniona i to samo tyczy się dużych przedsiębiorstw.
Dualizm w popycie na kredyt
Nadal widoczny jest wyraźny rozdźwięk między popytem na kredyt wśród przedsiębiorstw a gospodarstwami domowymi. W przypadku MŚP nie jest kolorowo – banki zaraportowały dość wyraźny spadek popytu zarówno na kredyt inwestycyjny, jak na finansowanie kapitału obrotowego. Ta tendencja utrzymuje się już od ponad roku. Popyt inwestycyjny wśród dużych firm również się osłabił, lecz bardzo nieśmiało odbija kredyt krótkoterminowy. Bezpośrednią przyczyną zmian popytowych było mniejsze zapotrzebowanie firm na finansowanie środków trwałych, czyli krótko mówiąc ich niechęć do podejmowania inwestycji oraz wspominane już mniejsze zapotrzebowanie na środki do finansowania kapitału obrotowego i zapasów.
Wskaźnik* popytu na kredyt dla MŚP
*wskaźnik obrazuje zmianę wobec poprzedniego kwartału
Wśród kredytów konsumenckich sentyment wygląda znacznie lepiej. Popyt na kredyty mieszkaniowe kontynuuje swój trend wzrostowy rozpoczęty wraz z początkiem roku. Bezpośrednią przyczyną wzrostu popytu w III kw. był zdaniem banków program Bezpieczny Kredyt 2%. Deklarowany popyt na kredyt konsumpcyjny zanotował natomiast lekki spadek po wzroście trwającym dwa kwartały. Jego przyczyną był wzrost konkurencyjności kredytów oferowanych w innych bankach oraz słabość popytu konsumpcyjnego.
Wskaźnik* popytu na kredyt gosp. domowych
*wskaźnik obrazuje zmianę wobec poprzedniego kwartału
Mieszane perspektywy popytu do końca roku
W kontekście przewidywań banków co do popytu kredytowego na bieżący kwartał widoczne są wyraźne nadzieje na jego odbicie, jednak wyłącznie wśród gospodarstwo domowych i dużych przedsiębiorstw. W pierwszym z wymienionych segmentów decydującymi czynnikami będą naszym zdaniem kontynuacja programu Bezpieczny Kredyt 2% oraz stopniowe odbicie popytu z uwagi na postępującą dezinflację. W przypadku dużych przedsiębiorstw na liście czynników podbijających popyt również pojawia się wsparcie publiczne, ale mające charakter sektorowy (dla branży rolno-spożywczej).
Oczekiwania dotyczące kredytów dla MŚP są jednak mocno pesymistyczne. Banki nie widzą perspektyw odbudowy inwestycji prywatnych w najbliższych miesiącach, nie ma też argumentów za odbiciem popytu na finansowanie ich bieżącej działalności. W odniesieniu do kredytów korporacyjnych warto poczynić tradycyjne zastrzeżenie, że ich rola w finansowaniu firm jest na tyle mała, że nie mogą być bez szkody substytuowane innymi lub żadnymi źródłami. Z tego względu brak popytu nie jest tak mocnym sygnałem jak w przypadku kredytów mieszkaniowych, gdzie alternatywy są w zasadzie nieistniejące.
Trendy obserwowane już teraz na rynku kredytowym i oczekiwania popytowe banków w dużym stopniu są spójne z naszym scenariuszem na najbliższe kwartały. Dalszy proces dezinflacji i rosnąca siła nabywcza wynagrodzeń będzie wspierać odbicie popytu konsumpcyjnego, a MŚP pozostaną pod wpływem słabego popytu zewnętrznego i nie będą skłonne do podejmowania inwestycji. Najbliższe kwartały będą więc dla krajowej gospodarki słodko-gorzkie, co będzie przekładać się na jej wzrost poniżej potencjału.
Analizy Pekao
