Modernizacja i sukcesy polskich systemów obrony przeciwlotniczej – Piorun i Pilica+ oraz produkcja FGM-148 Javelin w Polsce – to najnowsze programy ujawnione na MSPO 2023.
W trakcie Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego MSPO 2023 spółka Telesystem-Mesko ujawniła, że pracuje nad dwiema typami głowic samonaprowadzających nowej generacji. Pozwolą one na wyprodukowanie nowego typu przeciwlotniczej rakiety kierowanej (MANPADS) o kryptonimie „Grzmot”, następcy słynnego już zestawu przeciwlotniczej rakiety kierowanej „Piorun”.
Jak twierdzą ukraińscy żołnierze używający ppzr „Piorun”, polski zestaw jest prosty, bardzo celny i odporny na zakłócenia. W tym ostatnim przypadku odporność ta jest największa w całej klasie zestawów MANPADS. Podobną, choć mniejszą i łatwiej zmylić jego efektor, ma jedynie najnowszy rosyjski zestaw „Wierba”, którego pojedyncze egzemplarze udało się Ukraińcom zdobyć i przetestować. Taki doskonały wynik jest efektem opracowania w Telesystem-Mesko całej generacji głowic samonaprowadzających, skuteczniejszych i bardziej odpornych na zakłócenia generowane przez przeciwnika na poziomie wyższym niż inne rozwiązania rynkowe w tej klasie.
Opracowywana właśnie u producenta „Piorunów” multispektralna głowica samonaprowadzająca GSNWK to głowica III generacji umożliwiająca śledzenie i działanie przeciw celom o słabych sygnaturach termicznych, np. wyposażonych w osłony czy bezpilotowych aparatów latających. Ma ona być podstawą do opracowania i wdrożenia nowej generacji MANPADS oznaczonych roboczo „Piorun NG” oraz ppzr „Grzmot”, czyli pocisków już krótkiego zasięgu z efektorami działającym na dystansie skutecznym do 10 km. Natomiast głowica obrazowo-śledząca IIR to już głowica IV generacji, umożliwiająca opracowanie całej rodziny zestawów przeciwlotniczych krótkiego zasięgu, które korzystając z bibliotek danych będą mogły identyfikować obiekty, określając nie tylko ich przynależność, ale i optymalne miejsce eksplozji w trakcie ataku, by spowodować jak największe zniszczenia. Umożliwi to wynoszenie stosunkowo niewielkich głowic lub głowic specjalnych rozcalających się w momencie eksplozji.
Już obecnie „Pioruny” stały się jednym z najbardziej poszukiwanych polskich typów uzbrojenia. Na Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego MSPO 2023 spółka zawarła następne kontrakty eksportowe – tym razem z jednym z krajów bałkańskich oraz państw bałtyckich. Łącznie kontrakty te dotyczą kilkuset zestawów i mają być zrealizowane w latach 2025-2027.
Istotną informacją ujawnioną także na MSPO było zakończenie oceny ofert na system obrony powietrznej Słowacji przez MON tego kraju. Zarekomendowano zakup mobilnego systemu krótkiego zasięgu z Izraela oraz systemu obrony powietrznej bardzo krótkiego zasięgu z Polski. Według rzecznika słowackiego MON Marie Precner, koszt obu systemów ma wynieść 193,98 mln euro, zaś ministerstwo przedłoży rekomendacje rządowi, który podejmie odpowiednie decyzje. Dalszym etapem będą negocjacje międzyrządowe. Resort obrony w swoich analizach uwzględnił możliwości techniczne, koszt zakupu, koszty utrzymania i serwisu, terminy dostaw oraz szkolenia obsługi. Z nieoficjalnych informacji wynika, iż wybrany przeciwlotniczy system bardzo krótkiego zasięgu to najnowsza wersja wystawianej na MSPO 2023 Pilicy+. Słowacy chcieliby po pomyślnie zakończonych rokowaniach, dostawy systemu w latach 2024-2027. Pilicą+ interesują się ponadto dwa kraje afrykańskie.
Innym ważnym programem jest podpisanie w czasie MSPO 2023 przez Polska Grupę Zbrojeniową i Javelin Joint Venture, spółką Raytheon i Lockheed Martin, porozumienia dotyczącego utworzenia w naszym kraju linii produkcyjnej przeciwpancernego systemu Javelin. Według tej umowy w Polsce miałyby powstać zakłady montażu końcowego i produkcji podzespołów do systemu FGM-148 Javelin w najnowszej wersji F. Systemy produkowane w Polsce miałyby służyć zarówno US Army, jak i sojusznikom w NATO, czy też krajom, które mają FGM-148.
Javelinów w różnych wersjach używają Siły Zbrojne Ukrainy, jest on także na wyposażeniu polskich Wojsk Obrony Terytorialnej – za 54 mln dolarów zakupiono w 2020 roku 60 wyrzutni i 180 rakiet. Druga umowa ze stycznia 2023 r. o wartości 103,5 mln dolarów opiewa na 50 zmodernizowanych stanowisk startowych i naprowadzania LWCLU (Light Weight Command Launch Unit) oraz 500 rakiet FGM-148F. Dostawy mają zostać zrealizowane do końca 2026 roku.
„Wraz ze wzrostem popytu na pociski działające na zasadzie „odpal i zapomnij”, zwiększy się rola naszych nowych partnerów. Mogą oni odegrać istotną rolę we wspieraniu produkcji i dostarczaniu tego sprawdzonego w boju uzbrojenia dla użytkowników na całym globie” – tak stwierdził w trakcie podpisywania umowy Andy Amaro, prezes Javelin Joint Venture i dyrektor programu Javelin w Raytheon.
Jak zauważył prezes PGZ, Sebastian Chwałek, byłaby to pierwsza linia produkcyjna FGM-148 poza USA. Poza prestiżem oznacza to także realne korzyści wynikające z transferu technologii. Z polskiej strony w projekcie mają uczestniczyć spółka Mesko oraz Wojskowe Zakłady Elektroniczne z Zielonki.
FGM-148F Javelin jest obecnie najnowocześniejszym przeciwpancernym pociskiem kierowanym na rynku. Pocisk wyposażono w głowicę termowizyjną, działa w trybie „odpal i zapomnij”. Umożliwia rażenie celów opancerzonych na dystansie do 4 km. Javelin jest używany w 23 krajach, ale FGM-148F używają jedynie USA i Polska.
