Pandemia, wojna i inflacja sprawiły, że konsumenci na całym świecie zaczęli chętniej i więcej korzystać z usług sklepów internetowych i sektor e-commerce rośnie dynamicznie. Powodem są konkurencyjne ceny, dostępność przez całą dobę i coraz szybsza obsługa przesyłek. W handlu elektronicznym każdego roku możemy też zaobserwować nowe i innowacyjne trendy.
Mimo trudności oraz wielu wyzwań, sektor e-commerce w Polsce odnotował w ubiegłym roku wzrost o niemal 20%, a łączny obrót uczestników e-handlu mógł sięgnąć nawet – według różnych szacunków – ok. 92-109 mld zł. Według raportu Gemius „E-commerce w Polsce 2022” ustabilizował się odsetek internautów, którzy deklarują kupowanie online i wynosi 77% (czyli prawie o 1/3 więcej niż przed 2020 r.), przy czym znacząco więcej osób dokonuje zakupów na stronach polskich (75%) niż zagranicznych (32%).
Z raportu „W kryzysie do e-commerce”, przygotowanym przez Izbę Gospodarki Elektronicznej oraz Mobile Institute wynika zaś, że 58% konsumentów uważa, iż kupowanie w Internecie jest bardziej opłacalne niż w sklepach stacjonarnych. To przede wszystkim efekt promocji, niższych cen, łatwych zwrotów oraz szerokiego wyboru asortymentu i możliwości porównywania ofert.
Co kupowali w sieci konsumenci w 2022, 2021 i 2020 roku?
Z analizy IdoSell, polskiej platformy sklepowej, wynika, że z roku na rok tendencje zakupowe zmieniają się diametralnie. Komiksy, gadżety, książki, wyposażenie dla rolników, lustra, wanny, umywalki, domowy sprzęt sportowy – to tylko kilka kategorii, które wiodły prym w 2022 r. Co konsumenci najchętniej kupują w sieci, a jakie produkty cieszą się mniejszym powodzeniem?
– Dane odzwierciedlają nie tylko wzrosty i spadki sprzedaży, ale też nastroje społeczne. Na ich podstawie doskonale widać, jak dynamicznie zmieniają się potrzeby kupujących. Dane skłaniają do refleksji, że konsumenci oprócz tego, że szukają rozrywki, stawiają na odnawianie swoich przestrzeni. Szukają też oszczędności w codziennych sprawach oraz stawiają na dbanie o ogrody oraz działki – mówi Sara Dzierżawska, brand manager w IdoSell.
Według IdoSell, największą dynamikę wzrostu w 2022 r. odnotowały sklepy z komiksami, książkami i gadżetami (594%). Dużą popularnością w porównaniu do roku 2021 cieszyła się także kategoria rolnictwo, w której zawierają się oleje rolnicze i samochodowe oraz wyposażenie dla rolników (skok o 339%). Konsumenci chętnie kupowali lustra, płytki lustrzane, drzwi przesuwne i szklane daszki (295%), a także sprzęt sportowy do ćwiczeń w domu (261%).
Na kolejnych miejscach uplasowały się: meble (141%), cebule kwiatowe i rośliny ogrodowe (95%), walizki (91%), filtry do wody, dzbanki filtrujące, butelki (85%), narzędzia i sprzęty ogrodowe (82%) oraz elementy grzewcze z termostatem, wanny, panele prysznicowe, umywalki (75%).
Rok 2022 nie był najlepszym dla sklepów internetowych sprzedających kwiaty i upominki (spadek o 80%), akcesoria obuwnicze (spadek o 79%), produkty do karmienia i opieki nad dziećmi (mniej o 68%), gadżety erotyczne (mniej o 65%), małe AGD (spadek o 54%).
A jak wyglądał 2021 rok w e-commerce? Z podsumowania IdoSell za 2021 r. wynika, że konsumenci najchętniej kupowali smartfony i komputery (wzrost o 168%), kawę i herbatę (o 118%), meble i dekoracje do urządzania salonu (o 96%). Znaczny wzrost odnotowały także sklepy sprzedające sprzęt muzyczny (90%), akcesoria łazienkowe (78%), damskie torebki (76%), lampy (70%), maty na krzesła biurowe (67%).
W ciągu 2021 r. zdecydowanie mniejszym zainteresowaniem w sklepach internetowych cieszyły się wózki do sprzątania (o 49%), kosze biurowe (39%), produkty do karmienia i pielęgnacji (37%). Niższą sprzedaż odnotowały także sklepy, które reprezentują kategorie: archiwizacja i organizacja (spadek o 35%), gadżety erotyczne (o 31%) i ochrona zdrowia.
Dla porównania – w pandemicznym 2020 r. – z półek sklepowych znikały przede wszystkim środki higieniczne: maseczki, rękawiczki, płyny do dezynfekcji, mydło i papier toaletowy. Brak dostępności tych produktów sprawił, że konsumenci zaczęli szukać ich w internecie. Potwierdzają to dane IdoSell. Od lutego do marca 2020 r. sprzedaż środków sanitarnych i do czyszczenia powierzchni wzrosła o 166%, a kosmetyków i papieru toaletowego o 131%.
Przez twardy lockdown Polacy spędzali czas głównie w ogródkach i na działkach. W tym okresie kupowali w internecie sekatory, grabie i inne narzędzia (wzrost sprzedaży o 174%), meble ogrodowe (wzrost o 114%), sprzęty do rozrywki na świeżym powietrzu (wzrost o 108%), rośliny (sprzedaż zwiększyła się o 82%) oraz nasiona (wzrost o 82%).
Spadek zainteresowania w 2020 r. odnotowali sprzedawcy akcesoriów i gadżetów na imprezy (o 59%), kostiumów (o 46%), walizek (o 36%), prezentów dla dzieci (o 29%), akcesoriów religijnych (o 26%) oraz firmy, które zajmują się dostawą jedzenia (o 47%).
Rozwój e-commerce
Michał Czechowski, dyrektor zarządzający SwipBox Polska, wskazuje, że w handlu elektronicznym każdego roku można zaobserwować nowe oraz innowacyjne trendy. Ich umiejętne wykorzystanie wspiera sklepy internetowe w osiąganiu korzystnych wyników sprzedaży. Implementacja zaawansowanych technologicznie narzędzi w głównej mierze jest determinowana przez potrzeby konsumentów, których oczekiwania, pomimo wysokiej inflacji, trudnej sytuacji geopolitycznej oraz wzrostu cen energii, sukcesywnie rosną.
Mimo trudności oraz wielu wyzwań, sektor e-commerce w Polsce odnotował w ubiegłym roku wzrost o niemal 20%. Firma badawcza PMR szacowała wartość internetowego handlu detalicznego w Polsce w 2022 r. na ok. 92 mld zł (z tego e-sklepy są odpowiedzialne za 61%, natomiast pozostała część przypada w udziale platformom handlowym), z kolei Strategy&Polska ocenia tę wartość na 109 mld zł.
E-commerce w Polsce będzie nadal rosnąć, ale w wolniejszym niż dotąd tempie. Rynek wszedł w fazę dojrzałości. Strategy&Polska szacuje, że do 2027 r. wartość rynku e-commerce w Polsce wzrośnie o ponad 94 mld zł do 187 mld zł.
Prognozowany wzrost rynku e-commerce
– Tak optymistyczne wyniki są o tyle zaskakujące, że przez cały ubiegły rok mierzyliśmy się z trudną sytuacją gospodarczą oraz geopolityczną, będącą efektem rosyjskiej agresji na Ukrainę. Dobra kondycja branży e-commerce wynika w głównej mierze ze zmian nawyków zakupowych. Widmo recesji przyhamowało konsumencki zapał, lecz z drugiej strony wyzwoliło innowacje, czyli rozwój nowych technologii czy sztucznej inteligencji – ocenia Michał Czechowski.
– Zakupy online sukcesywnie ewoluują, a sklepy coraz mocniej wchodzą w wirtualny świat między innymi w oparciu o coraz popularniejsze projekty z obszaru metaverse. Czynnikiem, który korzystnie wpływa na kondycję sektora e-commerce w Polsce, jest także rosnąca skuteczność i szybkość realizacji potrzeb zakupowych. Płynność w kompletowaniu zamówień online jest coraz większa, a w jego centrum znajduje się najważniejsze ogniwo – konsument, mający do wyboru, kiedy, gdzie i jak odbierze przesyłkę. Wiodącą rolę w tym obszarze pełnią automaty paczkowe, jednoznacznie kojarzące się z komfortem oraz wygodą – dodaje.
– Przyszłością całej branży są zewnętrzne urządzenia, obsługiwane za pomocą dedykowanej aplikacji poprzez łącze Bluetooth. Nie wymagają one podłączenia do prądu. Dzięki temu ich instalacja jest łatwa oraz szybka, ponieważ nie ma potrzeby korzystania z zewnętrznego źródła zasilania ani natychmiastowego połączenia z Internetem – wskazuje też dyrektor zarządzający SwipBox Polska.
Jego zdanie w 2023 r. roku e-sklepy będą kontynuować walkę z kryzysem i recesją. Rosnące ceny mogą hamować projekty e-commerce, a z perspektywy konsumentów na znaczeniu zyskają odroczone płatności i ogólne doświadczenia zakupowe.
– Customer experience będzie w wielu przypadkach decydujący w wyborze produktów. Możemy również oczekiwać rozwoju propozycji z zakresu omnichannel. Zastosowanie znajdą także nowe technologie. Zarówno sztuczna inteligencja, jak i uczenie maszynowe są wykorzystywane w branży na wielu płaszczyznach. Otwierają zupełnie nowe możliwości przed użytkownikami urządzeń mobilnych. Ponadto, tzw. machine learning optymalizuje zarządzanie danymi o kliencie oraz automatyzuje obsługę, dzięki czemu każdy e-handel wchodzi na jeszcze wyższy poziom. Zaawansowane i świadome potrzeb konsumentów sklepy muszą być dostępne w systemie 24/7 oraz akcentować swoją obecność na licznych kanałach. Nowe wyzwania w istotnym zakresie będą jedynie stymulować jeszcze większy rozwój – przewiduje Michał Czechowski.
