Prezes UOKiK Tomasz Chróstny wydał dwie decyzje, w których nałożył łącznie ponad 210 mln zł kar na spółkę Allegro. Pierwsza z decyzji dotyczy złamania reguł konkurencji i wykorzystywania pozycji rynkowej w niedozwolony sposób. Drugie rozstrzygnięcie dotyczy ochrony konsumentów i bezprawnego przyznania sobie przez spółkę możliwości zmiany regulaminów m.in. dotyczących usługi Smart.
Prezes UOKiK analizował praktyki Allegro zarówno pod kątem ochrony konkurencji, jak i konsumentów. Pierwsza z wydanych decyzji dotyczy nadużywania pozycji dominującej wobec innych przedsiębiorców, druga stosowania klauzul abuzywnych w umowach z konsumentami.
– Spółka faworyzowała własny sklep internetowy (Oficjalny Sklep Allegro) na platformie działającej pod domeną allegro.pl kosztem niezależnych sprzedawców, którzy oferowali takie same lub podobne produkty. Skutki tej praktyki mogli odczuć również konsumenci, którzy mogli mieć ograniczoną możliwość wyszukania najlepszej dla siebie oferty. Spółka – zamiast podjąć działania pozwalające na optymalizację własnej działalności sprzedażowej na zasadach równej konkurencji – rozpoczęła strategię faworyzowania własnej działalności sprzedażowej, które możliwe było dzięki „podwójnej roli” Allegro – łączenia działalności platformy allegro.pl z działalnością sprzedaży detalicznej na tej platformie – mówi prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Decyzja UOKiK – ochrona konkurencji
Allegro, należące do notowanej na giełdzie spółki Allegro.eu, a tym samym do konsorcjum funduszy private equity – Cinven, Permira i Mid Europa, od wielu lat prowadzi najpopularniejszą w Polsce platformę zakupów internetowych.Posiada zdecydowaną przewagę nad innymi platformami handlu online.
UOKiK wskazuje, że dla niektórych przedsiębiorców, zwłaszcza małych, możliwość sprzedaży na portalu allegro.pl może być jedynym sposobem na dotarcie do szerokiego kręgu klientów. Allegro w relacjach ze sprzedawcami działającymi na platformie allegro.pl pełni podwójną funkcję. Z jednej strony jest platformą pośredniczącą w handlu elektronicznym, natomiast z drugiej rywalizuje na tej platformie z innymi sprzedawcami, w szczególności poprzez własny sklep internetowy – Oficjalny Sklep Allegro (OSA).
Urząd argumentuje, że spółka, samodzielnie prowadząc działalność sprzedażową na platformie, w szczególności za pośrednictwem OSA, była największym sprzedawcą na platformie allegro.pl. Allegro osiągnęło rolę lidera w sprzedaży detalicznej na platformie, pomimo braku doświadczenia w tym zakresie. Pozycję tę spółka osiągnęła już w 2016 r., uzyskując około 1% udział w sprzedaży detalicznej na platformie allegro.pl. Celem spółki było osiągnięcie znacznej skali własnej działalności sprzedażowej oraz zwiększenie ogólnych przychodów i rentowności Allegro. Oficjalny Sklep Allegro, według planów Allegro, miał być również jednym z największych sklepów internetowych w Polsce.
– Po skargach sprzedawców konkurujących z Allegro oraz w wyniku własnych obserwacji UOKiK oraz po przeprowadzeniu przeszukania zostało wszczęte postępowanie antymonopolowe przeciwko spółce. Potwierdziło ono, że Allegro w niedozwolony sposób wykorzystywało swoją pozycję na rynku – podaje UOKiK.
Prezes UOKiK ocenił, że Allegro posiada pozycję dominującą mierzoną nie tylko na podstawie osiągniętego obrotu z tytułu dokonywanych na platformie allegro.pl transakcji, ale również przy uwzględnieniu wysokości dochodu z tytułu usług świadczonych na rzecz zewnętrznych sprzedawców obecnych na platformie allegro.pl oraz platformach konkurencyjnych.
– Strategia faworyzowania własnej działalności sprzedażowej została podjęta przez Allegro w maju 2015 r., kiedy to pracownicy spółki odpowiedzialni za Oficjalny Sklep Allegro zauważyli, że oferty wystawiane za pośrednictwem OSA na platformie allegro.pl są nisko pozycjonowane według algorytmu trafności („na samym końcu”). Allegro wykorzystywało niedostępne dla pozostałych sprzedawców informacje na temat funkcjonowania swojej platformy sprzedażowej, np. o stosowanym algorytmie trafności, a także o zachowaniach kupujących na platformie allegro.pl, do lepszego pozycjonowania i wyświetlania własnych ofert w wynikach wyszukiwania na tej platformie – czytamy w uzasadnieniu UOKiK.
Allegro na potrzeby własnej działalności sprzedażowej korzystało również z zespołu funkcji sprzedażowych lub promocyjnych na platformie allegro.pl, takich jak: kupony rabatowe, czarna belka, trzecia kropka, karuzela rekomendacji, możliwość zmian opisów i parametrów w opublikowanej ofercie, zmiana ceny opublikowanej oferty, podpowiadanie wyszukiwanej frazy, rekomendacja krzyżowa, formularz zwrotów, logotyp – oficjalny sklep. Niezależni sprzedawcy nie mieli możliwości korzystania z tych funkcji. Korzystanie z tych funkcji przez Allegro pozytywnie wpływało na efektywność sprzedaży ofert Allegro na różnych etapach procesu zakupowego, np. na etapie zakupu lub wzbudzenia zainteresowania ofertą Allegro, w tym wpływało na lepsze wyświetlanie i pozycjonowanie ofert spółki względem ofert wystawianych przez niezależnych sprzedawców.
– Działania Allegro dotyczące faworyzowania własnego sklepu były niekorzystne dla niezależnych sprzedawców na platformie allegro.pl, którzy konkurowali z oficjalnym sklepem właściciela platformy sprzedażowej. Produkty niezależnych sprzedawców były mniej widoczne na platformie w porównaniu do własnych ofert Allegro i tym samym mogły być rzadziej wybierane przez kupujących – podaje urząd.
Prezes UOKiK nakazał Allegro zaniechać faworyzowanie własnej działalności sprzedażowej na platformie allegro.pl względem działalności sprzedażowej podejmowanej przez niezależnych sprzedawców. Wydana decyzja ma duże znaczenie także w związku z dalszym rozwojem działalności sprzedażowej Allegro i przejęciem czeskich przedsiębiorców Grupy Mall oraz WEDO.CZ, prowadzących działalność sprzedaży detalicznej w segmencie e-commerce.
Za nadużywanie pozycji dominującej prezes UOKiK nałożył na spółkę Allegro karę w wysokości ponad 206 mln zł (206 169 786 zł).
– Decyzja nie oznacza, że Allegro nie może prowadzić sklepu na własnej platformie i konkurować tam z innymi podmiotami. Prawa antymonopolowego nie narusza również sam fakt tworzenia algorytmów sprzedażowych czy zbierania informacji o zachowaniach konsumentów lub sprzedających. Zabronione jest natomiast nadużywanie pozycji dominującej. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorcy, który ją posiada, wolno mniej. Niektóre zachowania dozwolone dla mniejszych przedsiębiorców stają się niedopuszczalne. W przypadku Allegro jest to faworyzowanie w stosunku do innych sprzedawców na swojej platformie własnego sklepu – podaje UOKiK.
Druga decyzja – ochrona konsumentów, regulaminy
Druga wydana decyzja dotyczy zasad współpracy między Allegro a konsumentami. Prezes UOKiK przyjrzał się regulaminom, z których korzystają osoby zakładające konto by kupować za pośrednictwem platformy oraz użytkownicy usługi „Allegro Smart!” – umożliwiającej bezpłatną dostawę nabywanych towarów.
W stosowanych regulaminach platforma zastrzegła sobie, że będzie mogła zmienić warunki, np. w przypadku wystąpienia „zmian technologicznych i funkcjonalnych lub uwarunkowań ekonomicznych i rynkowych”.
W wydanej decyzji prezes UOKiK uznał, że stosowane przez Allegro klauzule modyfikacyjne są niedozwolone – zezwalają bowiem na dokonanie jednostronnych zmian w umowach nie precyzując jednocześnie jasno zakresu oraz przesłanek ich wprowadzenia. Ponadto charakteryzują się dużą ogólnością, dzięki temu platforma może w nieograniczony sposób dokonywać zmian, czego konsumenci nie mogą przewidzieć zawierając umowę. Jest to tym bardziej ważne w przypadku umów z wielomiesięcznym okresem rozliczeniowym opłaconym przez konsumenta z góry. Zdaniem Prezesa UOKiK w takich przypadkach istotne warunki powinny być niezmienne przez cały opłacony okres.
– Od lat postulujemy, by regulaminy były formułowane jednoznacznie i w sposób zrozumiały regulowały obowiązki stron umowy. Konsumenci opłacający z góry wielomiesięczny kontrakt mają prawo wierzyć, że konkretne warunki, na które wyrażają zgodę, będą niezmienne. Uprawnienia przedsiębiorcy do jednostronnej zmiany mogą prowadzić do nadużycia jego pozycji poprzez obciążenie konsumentów skutkami tych zmian. Zwłaszcza, gdy konsumenci nie mogą być całkowicie pewni, że odzyskają pieniądze za wykupione płatne usługi – mówi Tomasz Chróstny.
Prezes UOKiK uznał, że spółka stosowała klauzule niedozwolone, za co została ukarana sankcją finansową w wysokości blisko 4 mln zł (3 970 677 zł).
Jednocześnie 22 grudnia 2022 r. spółka zdecydowała się na zaniechanie stosowania we wzorcu kwestionowanych postanowień względem konsumentów oraz w odniesieniu do zawartych umów zadeklarowała, że zrzeka się możliwości dokonywania na ich podstawie zmian.
Odpowiedź Allegro na zarzuty UOKiK
Allegro poinformowało, że nie otrzymało jeszcze decyzji UOKiK, ale nie zgadza się z nią, przeanalizuje uzasadnienie decyzji i podejmie kroki zmierzające do jej uchylenia. Rada Dyrektorów Allegro.eu podała, że 29 grudnia 2022 r. o decyzjach UOKiK dowiedziała się z komunikatu umieszczonego na stronie internetowej UOKiK.
– Decyzja nie została jeszcze doręczona Allegro PL. Jeśli przedmiotowa Decyzja zostanie doręczona Allegro PL, zakończy to postępowanie antymonopolowe w sprawie potencjalnego nadużycia pozycji dominującej, które zostało wszczęte przez UOKiK w stosunku do Allegro PL w grudniu 2019 r. – poinformowało Allegro.
– Po doręczeniu decyzji Allegro PL przeanalizuje uzasadnienie Decyzji i podejmie kroki zmierzające do jej uchylenia. Allegro PL nie zgadza się z Decyzją. Zdecydowana większość, tj. 99% sprzedaży na platformie Allegro PL jest dokonywane przez 3P (niezależnych sprzedawców działających na platformie), a 1P (sprzedaż własna Allegro), odpowiada jedynie za pozostałe 1% sprzedaży. Allegro PL stoi na stanowisku, że nie posiada pozycji dominującej i nie faworyzowała 1P w sposób antykonkurencyjny – czytamy.
Allegro wskazuje też, iż na ten moment decyzja UOKiK nie jest ostateczna, a kara nią wymierzona nie jest wymagalna. Allegro PL ma możliwość odwołania się od niej do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w terminie miesiąca od dnia doręczenia. Decyzja stanie się ostateczna dopiero w przypadku braku wniesienia ww. odwołania albo po prawomocnym zakończeniu postępowania sądowego.
