Komisja Nadzoru Finansowego ukarała Leszka Czarneckiego kwotą 20 mln zł oraz 2,4 mln zł należącą do niego spółkę LC Corp zarejestrowaną w Holandii. Obie kary dotyczą tego samego – niedotrzymania zobowiązania do dofinansowania Get Bank (obecnie Getin Noble Bank) – wynika z komunikatu KNF
Początek sprawy sięga roku 2011, kiedy to 11 sierpnia Leszek Czarnecki złożył pisemne oświadczenie, w którym zobowiązał się, że „jako podmiot pośrednio dominujący wobec Get Bank, zapewni, aby płynność Get Bank, jego pozycja kapitałowa oraz wskaźnik wypłacalności utrzymywały się na satysfakcjonującym i stabilnym poziomie tak, aby Get Bank był zdolny wykonywać zobowiązania finansowe. Zobowiązał się w szczególności, że podejmie działania w sytuacji zagrożenia płynności lub konieczności wzmocnienia pozycji kapitałowej Banku lub wyposażenia go w odpowiednie fundusze własne” – czytamy w komunikacie KNF.
Dokładnie takie samo zobowiązanie dziewiętnaście dni później (30 sierpnia) złożyła spółka LC Corp. Tutaj dodatkowo pojawił się zapis, że „Spółka podejmie wskazane działania w sytuacji zagrożenia płynności Banku lub w razie konieczności wzmocnienia pozycji kapitałowej Banku oraz konieczności wyposażenia go w odpowiednie fundusze własne”.
W ocenie KNF „zobowiązanie to było sposobem wykazania przez LC Corp, że spółka daje rękojmię ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem. W konsekwencji złożenia zobowiązania inwestorskiego, po stronie Spółki powstał obowiązek podjęcia działań zapewniających dokapitalizowanie Banku, na poziomie adekwatnym do potrzeb kapitałowych Banku, pozwalających na bezpieczne prowadzenie przez Bank działalności”.
Dlaczego kara?
Uzasadniając swoją decyzję Komisja Nadzoru Finansowego w obu przypadkach użyła tego samego sformułowania: „Tymczasem, mimo pogarszającej się sytuacji kapitałowej Banku oraz wielomiesięcznego utrzymywania się współczynników kapitałowych poniżej minimalnych poziomów regulacyjnych, do dnia wydania decyzji, decyzji 28 września 2022 r., Leszek Czarnecki/spółka nie podjął/podjęła działań zapewniających poprawę sytuacji finansowej i kapitałowej Getin Noble Bank.
Zarówno Leszek Czarnecki, jaki spółka nie wywiązały się ze swoich zobowiązań pomimo posiadanej wiedzy o pogarszającej się sytuacji Getin Noble Bank. Leszek Czarnecki jest podmiotem dominującym, posiadającym bezpośrednio i za pośrednictwem podmiotów zależnych większość akcji w kapitale zakładowym banku. Jednocześnie pełni funkcję Przewodniczącego Rady Nadzorczej Banku. Zna więc sytuację finansową banku, jego potrzeby kapitałowe, nieskuteczność działań realizowanych przez bank w kierunku poprawy tej sytuacji oraz oczekiwania nadzoru. Pomimo tego, nie wykonał zobowiązania inwestorskiego i nie podejmuje działań, które doprowadziłyby do wypełnienia przez bank kapitałowych wymogów regulacyjnych.
Trzeba tutaj podkreślić, że KNF trzykrotnie wzywał Leszka Czarneckiego do realizacji swojego zobowiązania. Bezskutecznie. Nie wpłynęła na to nawet konieczność podjęcia przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Banku (NWZA) uchwały dotyczącej dalszego istnienia banku oraz wydanie przez Komisję odmowy zatwierdzenia planu naprawy i ustanowienie dla banku kuratora.
Jak czytamy w komunikacie: „bierna postawa Leszka Czarneckiego jest w ocenie Komisja wysoce naganna i nie mogła być dłużej tolerowana”. Zresztą prawie dokładnie to samo napisano w przypadku uzasadnienia decyzji dotyczącej spółki LC Corp.
– Podanie do publicznej wiadomości informacji o rodzaju i charakterze naruszenia prawa przez Leszka Czarneckiego/spółkę ma uświadomić innym podmiotom, w szczególności funkcjonującym w tak istotnym obszarze rynku finansowego, jakim jest rynek bankowy, nieuchronność kary administracyjnej, a tym samym nieopłacalność dopuszczania się naruszeń prawa. Ma być czynnikiem motywującym uczestników rynku finansowego do dołożenia należytej staranności przy wykonywaniu ustawowych obowiązków, umacniając jednocześnie poczucie obowiązywania prawa oraz zaufania do instytucji państwa – wyraźnie podkreślił nadzorca.
Maksymalny wymiar kary w przypadku Leszka Czarneckiego wynosił 21 312 000 zł, a LC Corp 2 480 747,49 zł. KNF wykorzystał prawie maksymalny pułap i nałożył łącznie 22,4 mln zł kary.
Przymusowa restrukturyzacja i przeniesienie działalności banku
Oprócz kar nałożonych na Czarneckiego i LC Corp Komisja zdecydowała o przeniesieniu działalności Getin Noble Bank do nowo utworzonego, odpowiednio skapitalizowanego, bezpiecznego banku należącego do Systemu Ochrony Banków Komercyjnych (SOBK) oraz do BFG. System ten tworzą: ING Bank Śląski, Alior Bank, Bank Millennium, Bank Polska Kasa Opieki, BNP Paribas Bank Polska, mBank, Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski oraz Santander Bank Polska. Placówki i pozostałe aktywa trafią do podmiotu o nazwie VeloBank, bo taką właśnie nazwę przyjmie obecnie Getin Noble Bank.
– Transakcja ta ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa depozytów i zachowanie ciągłości obsługi klientów. Stanowi rozwiązanie pozwalające uniknąć negatywnych skutków upadłości GNB, która w przypadku niewdrożenia przymusowej restrukturyzacji byłaby nieunikniona i którą odczuliby klienci tego banku, a także cały sektor bankowy w Polsce – podkreślono w komunikacie KNF.
Nadzorca nie zawahał się również użyć mocnych słów na temat modelu biznesowego banku, jak również bierności Leszka Czarneckiego i kontrolowanych przez niego podmiotów podczas procesu restrukturyzacji banku.
– Getin Noble Bank, na skutek agresywnego modelu biznesowego realizowanego przez wiele lat bez dostarczenia ze strony podmiotu dominującego odpowiedniego wsparcia kapitałowego, znalazł się w bardzo złej sytuacji ekonomiczno-finansowej i był zagrożony upadłością(…). Kluczowe z punktu widzenia uzupełnienia głębokich niedoborów kapitałowych tego banku i podniesienia jego wskaźników wypłacalności do odpowiednich poziomów regulacyjnych wymaganych przez prawo (zarówno krajowe, jak i unijne) i zabezpieczających ponoszone ryzyko, było dokapitalizowanie banku przez jego wiodącego akcjonariusza – pana Leszka Czarneckiego, który jednak takiego dokapitalizowania odmówił – podkreślono w informacji nadzorcy.
Z danych zacytowanych przez KNF wynika, że strata netto Getin Noble Banku za 2021 r. wyniosła 1 058 926 000 zł. Z kolei poziom współczynników kapitałowych nie odpowiadał minimalnym wymogom regulacyjnym: TCR na koniec 2021 r. wynosił 3,2%, wobec wymaganego poziomu 8%, a współczynnik Tier 1 pozostawał na poziomie 2,3%, wobec wymaganego poziomu 6%. Mimo wykazanego przez Bank na koniec I kwartału 2022 r. zysku w wysokości 18 550 000 zł, współczynniki kapitałowe uległy dalszemu obniżeniu i wynosiły TCR – 0,9%, Tier 1 – 0,1%.
