Bank Pekao: Ustawa o zmniejszeniu inflacji nie zmniejszy inflacji w USA

W listopadowych wyborach w USA Demokraci najprawdopodobniej utracą większość w jednej lub obu izbach Kongresu. Dlatego przegłosowany ostatnio Inflation Reduction Act jest prawdopodobnie ostatnim dużym programem fiskalnym, jaki zostanie wprowadzony w USA co najmniej do 2025 r. Warto więc powiedzieć o nim nieco więcej

Po pierwsze, wbrew nazwie ustawa ta nie wpłynie w istotny sposób na inflację w USA. Tak przynajmniej twierdzi biuro analiz budżetowych Kongresu. Fed może więc ją spokojnie zignorować przy ustalaniu polityki monetarnej. Inflation Reduction Act stanowi de facto mocno rozwodnioną wersję Build Better Act. Ten, zgodnie z obietnicą wyborczą J. Bidena, miał być dużym impulsem fiskalnym, który zrewolucjonizowałby politykę społeczną USA (np. wprowadzając płatne urlopy rodzicielskie). Na taki projekt zabrakło jednak większości w Kongresie.

Po drugie, Inflation Reduction Act jest pierwszą od dawna ustawą w USA, która podnosi jakieś podatki. Dotychczas nowe wydatki finansowane były głównie długiem. Wprowadzony zostanie minimalny CIT w wysokości 15% na korporacje o rocznych przychodach powyżej miliarda dolarów. Łącznie objętych nim zostanie zatem ok. 150 największych amerykańskich firm, w tym tzw. Big Tech. Ponadto akcyzą 1% obłożony zostanie skup akcji własnych na giełdzie. Ustawa przewiduje również dodatkowe środki (80 mld dol.) dla urzędów skarbowych, które mają się zwrócić w postaci 200 mld dol. w ciągu dekady z uszczelnienia systemu podatkowego.

Po trzecie, 40% nowych dochodów ma być przeznaczonych na redukcję deficytu (300 z 764 mld zł) – to również pewne novum w amerykańskiej polityce fiskalnej.

Po czwarte, ustawa wprowadza w życie amerykańską wersję programów „Czyste Powietrze” i „Mój Prąd” – a więc subsydiów do instalacji fotowoltaicznej oraz poprawiania efektywności energetycznej w domach. Pojawią się też dotacje do zakupu aut elektrycznych. Ma to prowadzić do ograniczenia kosztów energii i paliw dla gospodarstw domowych. Trudno powiedzieć jaki będzie skutek tych rozwiązań, gdyż zachęty finansowe mogą napotkać bariery podażowe – wiele krajów prowadzi obecnie ambitną politykę klimatyczną i potrzebnych surowców, komponentów i całych urządzeń nie starczy najpewniej dla wszystkich.

Po piąte, Inflation Reduction Act jest protekcjonistyczny – np. zwolnieniami podatkowymi zostały objęte tylko samochody elektryczne wyprodukowane prawie całkowicie w USA (obecnie żaden model się nie kwalifikuje). Tym samym Demokraci kontynuują filozofię odwrotu od globalnego handlu zapoczątkowaną przez D.Trumpa. To jedna z niewielu spraw, w których w USA jest ponadpartyjny konsensus.

Dług publiczny USA, % PKB

Efektywna stawka podatku CIT

Najważniejsze programy fiskalne w USA od 2016 r.

Zespół Analiz i Prognoz Rynkowych Banku Pekao